Hobi denilince akla gelen en güzeli (bana göre) ve en temizi olan akvaryum için kurulumu ve bakımı konusunda azıcık bilgi ve tavsiye vermenin tam zamanı olduğunu düşünmekteyim. Bu sebeple şu an kullandığım tatlı su akvaryumunu hangi şartlar altında nasıl kurduğuma dair küçük tüyoları aşağıda sıralayacağım.
Tür Seçimi: Kuracağınız akvaryumdan önce ilk yapmanız gereken beslemek istediğiniz balık türünü seçmektir. Bu çok önemli bir husustur ve insanların en çok hata yaptığı yer burasıdır. Akvaryumcuya gittiğimizde birçok kişi gördüğü hemen her cinsi aynı akvaryumda beslemek ister. Akvaryum dükkan sahiplerinin ticari kaygısı nedeniyle, bu balık bununla yaşar mı sorusuna hemen hepsine yaşar demesinin sonucunda da ilk akvaryumumuza birbiriyle alakasız hemen her türü atarız. Ve o akvaryumda kısa süre sonra oluşan ölümlerden neredeyse hobiden soğuma noktasına geliriz. İşte bu noktada artık elimizde internet var. Balık uyum tablosundan hangi balığın hangi balık ile yaşayabileceği bilgisine ulaşabilirsiniz.
Akvaryum Dekor Seçimi: Besleyeceğiniz türü belirledikten sonra akvaryumunuzun dekoru çok önemlidir. Dekoru sizin seveceğiniz şekilden ziyade, besleyeceğiniz balıkların kendilerini doğal ortamlarında hissedebileceği şekilde yapmalısınız. Beslemeye karar verdiğiniz balığın ilk olarak doğal ortamlarını incelemeli ve ardından onların rahat edecekleri ortamlar sağlamalısınız. Unutmayınız ki; balık ne kadar kendini doğal yaşam alanında gibi hissederse size o kadar zevk verecektir. Aynı zamanda akvaryumun büyüklüğünün de dikkate alınması gerekmektedir çünkü alanı daraltıp balıkları daraltmamak lazım.
Akvaryumda Kullanılacak Malzemelerin Belirlenmesi: Başlıca akvaryum malzemeleri ısıtıcı, dış veya iç filtre(Akvaryumun büyüklüğüne göre değişir), kum, aydınlatma ve dekor ürünleridir. Eğer bitkili bir akvaryum yapacaksanız o zaman ilk başta kumu ve aydınlatmayı bitkiye göre tercih etmelisiniz. Bu malzemeler seçilirken elinizden geldiği kadar en iyilerini almanız, akvaryumunuzun uzun soluklu olması ve uzun vadede sizi daha az uğraştırması için en önemli husustur. Dekor malzemeleri seçilirken de; elinizden geldiği kadar doğal ürünlere yönelmelisiniz. Bu nedenle elinizden geldiği kadar doğal olan kökler, kayalar ve bitkiler ile dekorunuzu belirleyiniz. Isıtıcının her akvaryumda çok kaliteli ve güçlü olması gerekmektedir. Çünkü ani ısı kaybı ve/veya artışı beslediğiniz canlıların ani renk kayıplarına ve hastalıklarına neden olabilir. Kullanacağını filtrenin gücü ise akvaryumunuzun temizliği ve içerisindeki biyolojik filtrasyon nedeniyle hayati önem taşımaktadır. Özellikle filtre tercihinizi elinizden geldiği kadar iyi yapmaya gayret gösteriniz.
Akvaryum Kurulumu ve Bakteri Kültürünün Hazırlanması: En önemli hususlardan ve en çok hata yapılan noktalardan bir tanesi ilk kurumda suyun hazırlanmasıdır. Unutulmamalıdır ki; canlılar bizim temizlik anlayışımıza göre değil kendi metabolizmalarının temizlik anlayışına göre sağlıklı yaşamak isteyeceklerdir. İlk kurulumu basitçe anlatmak gerekirse; ilk olarak kumunuzu çok iyi yıkayınız ve akvaryumunuza seriniz. Ardından kullanacağınız dekor ve bitkileri dikerek akvaryumunuza su doldurunuz.Isıtıcı ve filtre çalıştırılarak akvaryumunuz tam 1 hafta bu şekilde boş çalışmalı. 1 haftanın ardından akvaryumunuzda ne zararlı, ne de zararsız olarak nitelendirilebilecek hiçbir canlı kalmayacaktır. 1 haftanın ardından, akvaryumunuza akvaryum hacminizle doğru orantılı olarak bakteri kültürü ekleyiniz. Bakteri kültürünün tam anlamıyla oluşması ve biyolojik filtrasyon randımanlı şekilde oturması 3 gün alacaktır. Bunun ardından akvaryumunuzun suyu oturmuş olacak ve yeni besleyeceğiniz balıkları ilave edebilecek düzeye geleceksiniz. Bu noktada eğer bu süreci kısaltmak istiyorsanız; çevrenizde suyu oturmuş ve hiçbir hastalık barındırmayan bir akvaryum varsa, o akvaryumdan su alarak kendi akvaryumunuza ekleyebilirsiniz. Bu ilk kurulumda kaybedeceğiniz 10 günlük süreyi 1 güne düşürecek işlemdir. Akvaryumunuzun suyunun en az %50’sini oturmuş bir akvaryumdan transfer eder ve üzerine dinlenmiş temiz su ekleyerek bir gün boyunca çalıştırırsanız, akvaryumunuz 1 günün ardından canlı eklemeye hazır hale gelecektir.
Akvaryuma Canlı Eklenmesi: Bu noktada yapmanız gereken şu olmalıdır. Akvaryumdan aldığınız balıkları bir kapa kendi suları ile beraber dökünüz. Önce 15 dakika kapta hiç ilave yapmadan bekleyiniz. Ardından kendi akvaryumunuzun suyunu yavaş yavaş kapa ekleyiniz. Bu hususta ne kadar yavaş davranır ve süreyi uzatırsanız sizler için o denli iyi olacaktır. Bu süreyi en az 2 saate yaymak en iyisidir. Ardından kaptaki canlılar sizin akvaryumunuzun suyuna alışmış olacaktır. Canlıları oldukları kapla beraber akvaryumunuza dökmeyiniz. Sadece balığınızı kapta yakalayarak akvaryum içerisine ekleyiniz. Unutmayınız ki; özellikle farklı akvaryumculardan alınan balıkların üzerindeki bakteriler çatışacaktır ve balıklarınızı bir anda birbirlerine saldırırken görebilirsiniz. Bu işlemi yukarıda anlatıldığı şekilde yaparsanız, herhangi bir bakteri çatışması ile karşı karşıya kalmazsınız.
Akvaryumun İdamesi (Yemleme ve Su Değişimi): Artık akvaryumumuzu kurduk ve canlılarımızı zevkle izliyoruz. Sırada bu akvaryumun uzun yıllar sağlıklı canlıların yetişebildiği ve büyüdüğü bir yuva haline dönüştürmek kalıyor. Akvaryumda yemleme ve su değişimi en önemli hususların başında gelmektedir. Yemleme sık ancak çok az miktarlarda yapılmaktadır. Unutmayınız siz balıklarınıza ne kadar yem atarsanız, onlar hepsini tüketecektir. Akvaryumda beslenen balıklarının %90’ı açlıktan değil tokluktan ölmektedir. Ayrıca tek tür yem kullanımı yapacağınız diğer bir büyük hatadır. Her tür için en az iki üç çeşit yeminiz bulunmalıdır ve bunları düzenli olarak çok az miktarlarda ve sık sık uygulamalısınız. Örneğin ben Astronot türü balık besliyorum. Hem kaz ciğeri granür olarak veriyorum hem de ayda 3-4 defa olmak üzere canlı yem veriyorum. Canlı yem verdikten sonra balıkların hepsini yediğinden emin oluyorum. Eğer hepsini yemezlerse balıkları yakaladığım ağ ile temizlemeye özen gösteyiroyum. Su değişimi ise diğer dikkat etmeniz gereken önemli noktadır. Birçok yeni akvaryumcu suyun tertemiz olacağını düşünerek, komple temizlik yapar. Yukarıda da dediğimiz gibi balıkların temizlik anlayışı bizimki gibi değildir. Size çok pis ve sararmış gibi gelen su, onların yaşayabilecekleri en temiz ve uygun ortam olabilir. Akvaryum temizliğinde asla suyun hepsini boşaltmayınız. Özel türler hariç ve iyi filtrasyonu olan bir akvaryumda temizlik haftada bir %20-30 dip çekimi şeklinde yapılmalıdır. Sifon adı verilen aparatlarla akvaryumunuzun dibinden su çekmeli ve üzerine yeni dinlenmiş su eklemelisiniz. Akvaryuma ekleyeceğiniz suyun en az 3 gün ağzı açık bir kapta beklemiş olması gerekmektedir. Çünkü insan sağlını bozmaması açısından suya eklenen kimyasallar ve ağır metaller bu bekleme süresince kaybolacaktır. Sakın çeşmeden direk aldığınız suyu akvaryumunuza eklemeyiniz. Suyu dipten çekmemizin nedeni de, akvaryum içerisinde bulunan canlıların dışkılarından ötürü oluşan nitratın sudan daha ağır olması ve dipte gaz şeklinde bulunmasıdır. Yani dip çekiminin amacı o nitratı akvaryumdan atmaktır.
Yukarıda maddeler halinde en basit şekliyle anlattığım detayları uygulayarak akvaryumunuzu uzun vadede sağlıklı ve sizlere zevk veren tanklar haline çevirebilirsiniz.
Kaynak: Güncel Makaleler
Aşağıdaki görsel de benim akvaryumuma ait.
Ozz.